Merhaba sevgili okur! Bu yazımızda sizlerle Polikistik Over Sendromu (PKOS) ve doğum kontrol haplarının olası psikolojik etkilerinden konuşacağız. Menstrüel sağlığın öneminin göz ardı edilmemesi ve psikolojik etkileri hakkında daha çok konuşulması gerektiğini düşünüyoruz. Bu yüzden bu yazımızda sizlere bu konudaki birkaç araştırmadan bahsetmek istedik. Sonunda da okuyucularımıza, kullanıcılarının özellikle sağlıkları ile ilgili konularda bilimsel bilgiye dayalı tercihler yapmasını önemseyen BEIJE ile hazırladığımız küçük bir sürprizimiz olacak. Şeffaf bilgi paylaşımına ve ürünlerinin kalitesine önem veren bir menstürel ürünler markası olan BEIJE, organik hammadeler kullanmayı da ön planda tutuyor.
Keyifli okumalar!
İçerik Haritası
Polikistik Over Sendromu
Polikistik Over Sendromu
Kadınlarda en sık görülen hormonal rahatsızlıklardan biri Polikistik Over Sendromu’dur. Yumurtalıklarda iyi huylu ve küçük kistlerin oluşması ve regl olamama ya da uzun aralıklarla regl olma ile karakterizedir. Bu hastalıkla birlikte yumurtalıklardan fazla miktarda androjen hormonu salgılanmaktadır. Kandaki androjen miktarının artışı ile de ciltte sivilcelenme, yağlanma, saç dökülmesi ve tüylenme gibi belirtilere sebep olabilmektedir.
Kişiyi birçok şekilde etkileyen bu hastalığın psikolojik etkileri de elbette araştırılmıştır. Bir meta analiz sonucunda PKOS olan kadınların daha fazla anksiyete ve depresyon tanısı aldıkları bulunmuştur. Ayrıca hayat kalitelerinin daha düşük olduğu görülmüştür. Buna karşın hastalığa sahip olmayan kadınlarla kıyaslandıklarında cinsel işlevlerinde belirgin bir farklılık görülememiştir.
Araştırmacılar Polikistik Over Sendromu’nun neden depresyon ve anksiyeteyi arttığından emin olamamaktadır. Ancak bize birkaç ipucu verebilecek araştırmalar da mevcuttur. Örneğin: PKOS’si olan kadınların yaklaşık %70’inin aynı zamanda insülin direnci de bulunmaktadır. İnsülin direncinin de depresyonla ilişkili olduğu bilinmektedir. PKOS ile depresyon arasındaki ilişkiye katkıda bulunabilecek diğer faktörler arasında PKOS’a bağlı stres, iltihaplanma ve obezite sayılabilmektedir.
Bir jinekolog tarafından kişiye özel planlanan PKOS tedavilerinde genel olarak doğum kontrol hapları kullanılmaktadır. Doğum kontrol hapları, adet düzeninin sağlanmasına yardımcı olmakla birlikte tüylenme ve akne gibi belirtileri de azaltabilmektedir.
Peki bu hastalığın tedavisinde önemli bir rol oynayan doğum kontrol haplarının psikolojimize etkileri nedir acaba?
Doğum Kontrol Hapları
Ağızdan alınan doğum kontrol hapları hayatımıza gireli aslında sadece 60 sene kadar oldu. Günümüzde doğum kontrol hapı kullanan kişi sayısı ise 100 milyonun üzerinde olarak tahmin ediliyor. İçinde östrojen ve progesteron hormonlarını bulunduran haplar yumurtlamayı durdurmayı veya azaltmayı amaçlıyor. Aile planlamasında büyük rol oynayan doğum kontrol hapları, farklı tedavilerde de kullanılmakta. Migren, kistik akne, kronik regl ağrıları, PKOS ve daha fazlası…
Aslında bu yüzden doğum kontrol hapı yerine “çoğunlukla doğum kontrolü için kullanılan hormon ilacı” demek daha doğru olabilir.
Doğum kontrol haplarının kullanıldığı alanlardan ve etkilerinden bahsetmişken her ilaçta olduğu gibi onun da yan etkilerinden bahsetmek istiyoruz. Mide bulantısı, karın ağrısı, baş ağrısı ve ruh halinde değişiklikler bazı yan etkilerinden sayılabilmektedir.
Sizlere, doğum kontrol haplarının ruh haline etkileriyle ilgili yapılmış oldukça popüler bir araştırmadan bahsetmek istiyoruz. Danimarka’da vatandaşların sağlık ve sosyal durumları ile ilgili verilerinin toplandığı birçok kayıt mevcut. Bahsedeceğimiz araştırma bu kayıtlardan toplanan verilerle yapılmıştır. 15 ve 34 yaşları arasındaki 1 milyondan fazla kadını 14 yılı aşkın bir süre boyunca takip eden bu araştırmanın bulguları oldukça ilginç. Elde edilen sonuçlara göre 15 ve 19 yaş aralığında doğum kontrol hapı kullanan kadınların, kullanmayanlara göre depresyon tanısı alma ve kendisine antidepresan reçete edilme olasılığının %80 daha fazla olduğu bulunmuş. Ek olarak sadece progesteron hormonu içeren doğum kontrol hapları kullanan kadınların depresyon tanısı alma olasılığının ise, kullanmayanlara göre 2 kat daha fazla olduğu görülmüş.
Elbette, bu sonuçları değerlendirirken korelasyonun nedensellik demek olmadığını kendimize hatırlatmak iyi olabilir. Araştırmada doğum kontrol hapları ve depresyon arasında bir ilişki bulunduğu söyleniyor. Fakat bulgular birinin diğerine neden olduğunu kanıtlamak için yeterli değil.
Bir Çalışma Daha…
Bahsettiğimiz araştırmadan sonra elbette doğum kontrol haplarının psikolojik etkileriyle ilgili çalışmalar yapılmaya devam edilmiş. 2017 yılında İsveç’te yapılan bir araştırmada 19-35 yaşları arasındaki 350 kadın ilaç ve placebo grubu olarak ikiye ayrılmış ve 3 ay boyunca takip edilmiş. Bu araştırmanın sonucunda ise ilaç kullanan kadınların olduğu grubun genel iyi oluşunda istatistiksel olarak belirgin bir azalma görülmüş. Ancak doğum kontrol hapı ile depresif semptomlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir etki bulunamamış.
Yapılan araştırmaların ortak bir yanı olduğu kesin: iyi oluşta azalma.
Polikistik over sendromunun depresyon ve anksiyeteyle ilişkili olması ve tedavisinde yine depresyonla ilişkili olan ve iyi oluşta azalmaya neden olan doğum kontrol haplarının kullanılması kişilerde umutsuzluğa sebep olabilmektedir. Bu noktada sağlığın bütüncül bir durum olduğunu hatırlamak önemlidir. Uzmanlar 6 ayda bir jinekoloğa görünmeyi önermektedir. Bunun yanı sıra, PKOS tanısı aldıktan sonra veya doğum kontrol hapı kullanımı sırasında ruhsal durumunuzda değişiklikler gözlemlerseniz, ruh sağlığınız için de elinizden geleni yapmaktan lütfen çekinmeyin. Bir ruh sağlığı uzmanına başvurmanızı gerektirecek bir durum içerisinde iseniz durumunuzu açıklarken doğum kontrol haplarını kullandıktan sonra veya PKOS tanısı aldıktan sonra bu sorunlarla karşılaştığınızı belirtmeniz, terapi süreciniz açısından faydalı olacaktır.
Menstrüel Sağlığınız İçin Bir Adım
Menstrüel sağlığın fizyolojik ve psikolojik etkileriyle ilgili biraz fikir sahibi olduğumuza göre bu yönde bir adım atabilmeniz için size bir davette bulunmak istiyoruz. Organik ve vegan hammadelerle yapılan ve içerisinde zararlı kimyasallar bulunmayan menstrüel ürünleri bulabileceğiniz BEIJE markasından bahsediyoruz: Özellikle 2 ayda bir evinize teslim edilen ve organik bambu lifinden dokunmuş ped veya organik pamuktan üretilmiş tampon aboneliklerini, hem sağlığınız için hem de bütçe dostu olmaları açısından şiddetle tavsiye ederiz. Fiyatlandırmalarındaki şeffaflık prensibi doğrultusunda yaptığınız ödemenin ne kadarının nereye gittiğini de görebiliyorsunuz. Bunun yanı sıra BEIJE, elde ettikleri kârın %8’ini regl yoksulluğuyla mücadele eden kişi ve kurumlara bağışlıyor. Ayrıca hem aldığınız servisle ilgili, hem de menstrüel sağlıkla ilgili bilgi edinebileceğiniz bir sosyal medya hesapları da mevcut, göz atmanızı öneririz.
Şimdi gelelim sürprizimize! BEIJE alışverişlerinizde kullanabileceğiniz %15 indirim kuponunu sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyoruz. Siz de BISEY15 kodunu, beije.co üzerinden ödeme ekranında ilgili bölüme girerek anında %15 indirim fırsatından yararlanabilirsiniz.
İyi oluşunuzda bir azalma ya da ruhsal durumunuzda sıkıntılar fark ettiğinizde lütfen yardım aramaktan çekinmeyin. Kendinize bir ruh sağlığı günü ayırmak iyi bir fikir olabilir. Bir ruh sağlığı gününde yapabilecekleriniz hakkındaki yazımızı sizler için buraya bırakıyoruz. Ayrıca cinsel sağlık ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için BEIJE’in hazırladığı cinsel sağlık rehberini inceleyebilirsiniz.
Sağlıkla kalın!
Yazar: Arzu Coşkun
Editör: Şevval Pektaş
Kaynakça
Brynhildsen, J. (2014). Combined hormonal contraceptives: prescribing patterns, compliance, and benefits versus risks. Therapeutic advances in drug safety, 5(5), 201-213.
Skovlund, C. W., Mørch, L. S., Kessing, L. V., Lidegaard, Ø. (2016). Association of hormonal contraception with depression. JAMA psychiatry, 73(11), 1154-1162.
Zethraeus, N., Dreber, A., Ranehill, E., Blomberg, L., Labrie, F., von Schoultz, B., … & Hirschberg, A. L. (2017). A first-choice combined oral contraceptive influences general well-being in healthy women: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Fertility and sterility, 107(5), 1238-1245.
Farrell, K., & Antoni, M. H. (2010). Insulin resistance, obesity, inflammation, and depression in polycystic ovary syndrome: biobehavioral mechanisms and interventions. Fertility and sterility, 94(5), 1565-1574.
Yin, X., Ji, Y., Chan, C. L. W., & Chan, C. H. Y. (2021). The mental health of women with polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis. Archives of women’s mental health, 24(1), 11-27.
Browne, G. (2022, 20 Haziran). Do Birth Control Pills Affect Your Mood? Scientists Can’t Agree. 11 Aralık 2022 tarihinde https://www.wired.co.uk/article/hormonal-birth-control-depression-suicide/ adresinden alınmıştır.
Hersh, E. (2019, 1 Mart). PCOS and Depression: Understanding the Connection and Finding Relief. 11 Aralık 2022 tarihinde https://www.healthline.com/health/depression/pcos-and-depression/ adresinden alınmıştır.
Hill, S. (2020, 26 Mart). Feel like a different person on the pill? Here’s how it affects your mood. 11 Aralık 2022 tarihinde https://ideas.ted.com/how-the-birth-control-pill-affects-your-mood/ adresinden alınmıştır.
Acıbadem Web ve Yayın Kurulu (2019, 7 Ekim). Polikistik Over. 11 Aralık 2022 tarihinde https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/polikistik-over/ adresinden alınmıştır.
Çam, M. (2021, 31 Ağustos). Doğum Kontrol Hapı: Nedir, Avantajları ve Dezavantajları, Kullanım Şekli, Yan Etkileri. 11 Aralık 2022 tarihinde https://www.anadolusaglik.org/blog/dogum-kontrol-hapi-nedir-avantajlari-ve-dezavantajlari-kullanim-sekli-yan-etkileri adresinden alınmıştır.
Henüz yorum yapılmamış, sesinizi aşağıya ekleyin!